Dropout. Jak skutecznie minimalizować zjawisko rezygnacji ze studiów na uczelniach?
Dropout odnosi się do sytuacji, w której student rezygnuje z kontynuowania studiów przed ich ukończeniem i może wystąpić w dowolnym momencie od podjęcia kształcenia na uczelni. Jego skala i przyczyny różnią się w zależności od regionu, uczelni, kierunku studiów i samego studenta, który pod wpływem rozmaitych czynników może podjąć taką decyzję. Wprawdzie nie zawsze jest ona równoznaczna z całkowitym porzuceniem studiów, a ze zmianą szkoły wyższej, specjalizacji czy odroczeniem nauki, to jednak dla uczelni tracącej studenta oznacza obniżenie wskaźnika ukończeń studiów, straty finansowe oraz wizerunkowe.
Indywidualna diagnoza sytuacji w uczelni
Największym wyzwaniem w walce z dropoutem nie jest brak wiedzy o jego przyczynach, bo te dostarczają liczne i rzetelne opracowania. Jest nim stosunkowo wczesne pozyskanie informacji o ich zaistnieniu w danej uczelni i odniesieniu do konkretnego studenta. Chodzi tu o predykcję, czyli przewidywanie i reagowanie odpowiednio do zaistniałej przyczyny, aby nie doprowadziła do rezygnacji ze studiów. Takie działania są możliwe poprzez monitorowanie i analizowanie statusu każdego studenta, z uwzględnieniem danych zbieranych z wielu źródeł. Pomaga w tym specjalnie to tego zaprojektowana aplikacja monitorowania dropout’u wraz z modułem wsparcia mentoringowego dla studentów zagrożonych, która na bieżąco sprawdza prawdopodobieństwo wystąpienia zjawiska, a w przypadku jego zaistnienia sygnalizuje o tym i sugeruje odpowiednie działania zapobiegawcze. Następnie monitoruje i raportuje efekty wdrożonych inicjatyw. Jak to wygląda w praktyce?
Aplikacja współpracuje z systemami uczelni (np. dziekanatowym, monitoringu obecności, bibliotecznym, e-learningowym i wieloma innymi), z których pobiera dane na temat studenta od momentu przyjęcia go na studia i w trakcie ich trwania. W oparciu o ściśle ustalone kryteria algorytmy sztucznej inteligencji analizują te informacje i podają je w formie łatwych do interpretacji statystyk. Na ich podstawie koordynator weryfikuje fakt, że dany student jest zagrożony drop out’em i może zlecać konkretne działania mające powstrzymać go od rezygnacji ze studiów. Przykładowo, jeśli okaże się, że student przestał chodzić na zajęcia lub średnia jego ocen spadła, rozwiązaniem może być indywidualny tok nauczania czy kształcenie zdalne z wykorzystaniem platformy e-learningowej. Po wdrożeniu działań naprawczych status studenta jest nadal monitorowany, aby realnie ocenić, na jaki efekt końcowy przełożyły się podjęte inicjatywy.
Jest to kompleksowe podejście do problemu drop out’u, ponieważ nie tyle pomaga diagnozować przyczyny tego zjawiska w danej uczelni, co pokazuje je w kontekście konkretnych studentów, dając możliwość realnego zapobiegania. Tym samym nowa technologia staje się skutecznym narzędziem uczelni w walce z od dawna istniejącym, a w ostatnim czasie narastającym zjawiskiem rezygnacji ze studiów.
Dotacje na inwestycje w walkę z dop out’em
Wobec narastającego dropout’u uczelnie otrzymały szansę na dofinansowanie projektów i wdrożenie rozwiązań, które mają zapobiegać przerywaniu przez studentów rozpoczętego procesu kształcenia. Narodowe Centrum Badań i Rozwoju ogłosiło konkurs „Efektywne zarządzanie uczelnią w celu minimalizowania zjawiska dropout’u, FERS 1.05”, w którym do rozdysponowania jest aż 194 mln zł. Maksymalna wartość jednego projektu wynosi 5 mln, a uczelnie mogą wnioskować samodzielnie lub we współpracy z inną szkołą wyższą. Nabór wniosków już ruszył i do jego zakończenia pozostało niewiele czasu, bo wnioski można składać tylko do 31 stycznia 2025 r. Tym bardziej warto rozważyć dostępne możliwości i technologie, które zapewnią uczelniom tak potrzebne im narzędzia pod podjęcia działań minimalizujących ryzyko przedwczesnego kończenia nauki.
Chodzi zarówno o możliwość sprawnej diagnozy czynników drop out’u, jak i ich skutecznego eliminowania. Zatem obok aplikacji analitycznych służących predykcji, przydatne będą rozwiązania wpisujące się w inicjatywy zapobiegawcze, jak platformy e-learningowe pozwalające na naukę zdalną, wirtualni asystenci ułatwiający komunikację, platformy multiportalowe do zarządzania komunikacją, serwisy dziedzinowe do realizacji e-usług, systemy obsługi akademickiego biura karier pomagające w budowie kompetencji zawodowych studentów, systemy ankietowania umożliwiające badanie poziomu satysfakcji i wiele innych narzędzi dedykowanych szkolnictwu wyższemu. Skuteczna weryfikacja statusu studentów w uczelni jest punktem wyjścia w walce z dropout’em, ale jej nieodłączną częścią są dobrze zorganizowane wokół nich działania naprawcze.
Niepokojące statystki dotyczące drop out’u
Dropout jest problemem globalnym i tak też został przedstawiony w wielu opracowaniach, które ukazują pewną tendencję widoczną na rynku szkolnictwa wyższego. Z analizy ekspertów Ośrodka Przetwarzania Informacji przeprowadzonej podstawie danych z systemu POL-on wynika, że liczba porzuceń studiów w latach 2012–2020 szacuje się na poziomie 40%. Wnioski te zdaje się potwierdzać raport Laboratorium Analiz Statystycznych OPI PIB, z którego wynika, że większość rezygnacji ze studiów następuje w pierwszym roku od rozpoczęcia nauki, a niemal 2/3 spośród tych osób nie decyduje się kontynuować edukacji w szkole wyższej. Odwołując się do szczegółowych danych raportu OPI, możemy stwierdzić, że mężczyźni częściej rezygnują ze studiów aniżeli kobiety. Tendencja dropout’u większa jest na studiach zaocznych (54%) niż dziennych (32%) i na kierunkach łatwej dostępnych oraz wymagających mniejszego nakładu własnych środków finansowych. To tylko kilka przykładowych liczb, zapewne dobrze znanych środowisku akademickiemu.
Bez wątpienia wspomniane, jak i inne opracowania stanowią wnikliwą analizę zjawiska dropout’u. Wskazują jego główne przyczyny i najbardziej dotknięte nim obszary, dzięki czemu pozwalają lepiej je zrozumieć. Jednak, jakkolwiek ich autorzy do tematu podeszli wnikliwie i kompleksowo, tak przedstawili go w kontekście całego sektora szkolnictwa wyższego. A to ogólne ujęcie niestety nie jest dla uczelni wystarczające. Aby móc minimalizować zjawisko drop out’u, każda szkoła wyższa musi je rozpatrywać w sposób indywidualny, koncentrując się nie tyle na reprezentatywnej grupie studentów, co na każdym swoim słuchaczu osobno. A to trudno osiągnąć bez dedykowanych narzędzi.
Kompleksowość i długoterminowość działań
Dropout jest problemem o złożonych przyczynach i poważnych konsekwencjach. Wynika zarówno z czynników indywidualnych, takich jak brak motywacji, problemy finansowe, trudności w adaptacji czy podjęcie pracy, jak i instytucjonalnych, dotyczących funkcjonowania uczelni w zakresie obsługi administracyjnej i edukacji. Do tego dochodzą czynniki społeczne, które nie pozostają bez wpływu na decyzję studenta o kontynuowaniu lub zakończeniu kształcenia w szkole wyższej. Ta wielowymiarowość tak problematycznego dziś zjawiska wymaga zupełnie nowego podejścia zarówno w obszarze metodologii, jak i technologii, które razem mogą skutecznie przeciwdziałać wzrastającej tendencji do rezygnacji ze studiów. Zapobieganie dropout’owi to szereg długoterminowych działań uwzględniających różnorodność potrzeb i sytuacji studentów w kontekście usług danej uczelni. Inwestycje w narzędzia wsparcia i innowacyjne podejście do edukacji akademickiej mogą więc nie tylko zmniejszyć wskaźniki zjawiska, ale też przyczynić się do budowy bardziej inkluzyjnego i skutecznego systemu szkolnictwa wyższego.
Powiązane wpisy
-
Standaryzuj i systematyzuj procesy w uczelni z systemem USOS
Kompleksowym rozwiązaniem wspomagającym zarządzanie uczelnią, a jednocześnie zapewniającym możliwość indywidualizacji funkcjonalnej jest (...)
-
Low-code, czyli nowe podejście uczelni do inwestowania w rozwój technologiczny
Faktem jest, że systemy IT pomagają w lepszej organizacji zadań i sprawniejszej obsłudze procesów. Jednak nie rozwiązują wszystkich problemów, a (...)
-
Chatbot jako odpowiedź na oczekiwania studentów i rozwiązanie budujące wizerunek uczelni nowoczesnej
W czasach dynamicznie postępującej cyfryzacji, oczekiwania studentów wobec uczelni zmieniają się tak szybko, jak otaczająca ich rzeczywistość. (...)