Just in time w produkcji. O rozwiązaniach IT wspomagających efektywne planowanie i zarządzanie

Data publikacji:
Koncepcja just in time, choć istnieje już od połowy minionego wieku, idealnie wpisuje się w specyfikę współczesnego rynku. Zakłada bowiem szybką realizację produkcji zgodnie z faktycznym zapotrzebowaniem, a przy jednoczesnym ograniczeniu strat w trakcie procesu wytwarzania. Aby jednak założenia te mogły zostać spełnione, konieczne jest stosowanie dedykowanych obszarowi produkcji rozwiązań informatycznych.

„Dokładnie na czas”. W praktyce koncepcja just in time sprowadza się do dostarczania surowców zgodnie z potrzebami wynikającymi z procesu produkcji – czyli realnie potrzebnych, w określonej ilości i w odpowiednim momencie. Efektem takiego działania jest eliminowanie marnotrawstwa poprzez zapobieganie niepotrzebnemu magazynowaniu tak materiałów, jak i produktów końcowych. Zastosowanie tej koncepcji wiąże się jednak z poprawą organizacji pracy i usprawnieniem przepływu informacji. Dlatego kluczowym elementem okazuje się w tym przypadku technologia IT.

Infrastruktura informatyczna w obszarze produkcji

Trudno sobie dziś wyobrazić, aby firma produkcyjna nie posiadała narzędzi informatycznych wspierających działania z zakresu produkcji. Kluczowym rozwiązaniem informatycznym jest zwykle system ERP wzbogacony o moduły czy funkcjonalności usprawniające planowanie procesu wytwarzania, jak również późniejsze nim koordynowanie. Jednak oprócz tej klasy rozwiązania, stosowane są jeszcze inne narzędzia.

Wśród najistotniejszych wydają się być:

  • system WMS, który w połączeniu z kolektorami danych informuje o tym, co właśnie dotarło na magazyn,
  • system MES, który jest odpowiedzialny za bieżące raportowanie realizacji zleceń wprost z hali produkcyjnej.

Infrastruktura informatyczna we współczesnym przedsiębiorstwie produkcyjnym może więc składać się nawet z kilku systemów, które zintegrowane umożliwiają pełną kontrolę na każdym etapie – począwszy od planowania, poprzez wytwarzanie produktów, aż na ich sprzedaży skończywszy.

Cechy i funkcjonalności systemów IT dla produkcji

Nowoczesne systemy informatyczne zyskują coraz więcej funkcjonalności, dzięki którym pozwalają coraz szerzej realizować produkcję zgodnie z koncepcją just in time. Tak jest w przypadku oprogramowania TimeLine ERP, w którym znajdują się bardzo specyficzne moduły ułatwiające obsługę wielu procesów z obszaru wytwarzania. Co więcej, moduły te pod względem funkcjonalności są dostosowane do potrzeb wielu różnych branż (np. motoryzacyjna, odlewnicza, tworzywa sztuczne), co dla efektywności produkcji ma bardzo duże znaczenie. Implementacja tych funkcjonalności pozwala odpowiedzieć na kluczowe w kontekście just in time pytania: „na kiedy, w jakich ilościach i jakich surowców oraz półfabrykatów potrzeba, aby sprostać założeniom wynikającym z planu produkcji?”.

Jeśli zaś chodzi o magazynowy system WMS, to obok podstawowych funkcjonalności, jak przyjęcia i wydania z magazynu, przesunięcia międzymagazynowe czy inwentaryzacja, coraz częściej w przedsiębiorstwach produkcyjnych wykorzystuje się unikalne cechy tego oprogramowania. Chodzi tu głównie o znakowanie półproduktów, wyrobów gotowych lub opakowań zbiorczych, dzięki czemu można uzyskać pełne tracebility w łańcuchu dostaw. Istotną funkcjonalnością WMS jest również kontrola jakości tak na wejściu, jak i wyjściu towaru z magazynu.

Funkcjonalności charakterystyczne dla nowoczesnych systemów WMS częściowo pokrywają się z innymi rozwiązaniami informatycznymi stosowanymi w obszarze produkcji. Przykładem może tu być raportowanie produkcji, które najczęściej odbywa się z zastosowaniem systemu klasy MES.

Dzięki integracji z maszynami system MES umożliwia bieżące monitorowanie produkcji w toku, wraz z poszczególnymi procesami. Wszelkie dane na ten temat zbierane i dostarczane są w czasie rzeczywistym, co umożliwia szybkie reagowanie. W kontekście praktycznego stosowania koncepcji just in time system MES ułatwia optymalne planowanie stopnia i kolejności wykorzystania maszyn, ułatwiając efektywne utrzymanie ruchu. System MES może być odrębnym narzędziem wchodzącym w skład infrastruktury informatycznej, ale też integralnym elementem kompletnego systemu zarządzania produkcją – jak to ma miejsce w przypadku oprogramowania TimeLine ERP.

Rozwiązania IT i koncepcja just in time w praktyce

Dostosowanie produkcji do potrzeb rynku i optymalizacja logistyki dostaw to działania prowadzące do ograniczenia kosztów związanych z niepotrzebnym magazynowaniem czy to surowców, czy też towarów gotowych. Wykorzystanie rozwiązań informatycznych jako wsparcia w realizacji procesu wytwarzania zgodnie z koncepcją just in time zapewnia korzyści każdej z branż. Najlepszym tego przykładem jest branża automotive, gdzie rozpowszechnienie koncepcji just in time wynikało przede wszystkich z pozytywnych doświadczeń takich marek, jak Ford czy Toyota, które jako pierwsze wprowadziły ją do zarządzania produkcją. Obecnie coraz wyższy stopień skomplikowania współczesnych pojazdów (ilość części i wariantów w jakich są one oferowane) wręcz wymusza na producentach konieczność ograniczenia bieżących zapasów części i podzespołów, w związku z czym zarządzanie w oparciu o koncepcję just in time, wspartą infrastrukturą informatyczną zbudowaną z wielu innowacyjnych systemów, wydaje się słusznym podejściem.

Inne branże, w których wdrożenie just in time i dedykowanych systemów przynosi wymierne korzyści, to produkcja elektroniki, gdzie ograniczenie zapasów magazynowych, generujących stosunkowo wysokie koszty, uwalnia zamrożony na ten cel kapitał. Warto też wspomnieć o branży spożywczej, w której stosowanie omawianych metod i narzędzi jest niejako wymuszone przez klientów – najczęściej duże sieci handlowe oczekujące realizacji zamówień w ciągu 18 godzin od złożenia zamówienia. Z racji krótkich dat ważności do spożycia wytwarzanych wyrobów, produkcja musi odbywać się na bieżąco, odpowiednio do potrzeb rynku. Kluczowa staje się więc m. in. optymalizacja powierzchni magazynu wyrobów gotowych, które praktycznie bezpośrednio z hali produkcyjnej muszą być gotowe do wysyłki. Jak najbardziej więc korzystne w tej sytuacji wydaje się wdrożenie koncepcji „dostaw na czas” oraz wspomagających rozwiązań informatycznych – choćby składających się z kilku zintegrowanych ze sobą narzędzi (systemu ERP, systemu APS, dedykowanego rozwiązania do obsługi produkcji).

Autor: Zbigniew Ziewiec


Powiązane wpisy


Skontaktuj się z naszym specjalistą