Podsumowanie perspektywie budżetowej 2021-2027
Jak wiemy, pandemia COVID-19 wpłynęła na 2-letnie opóźnienie we wdrażaniu nowego budżetu UE, co skutkuje dużym nagromadzeniem różnego rodzaju konkursów cieszących się ogromnym zainteresowaniem firm.
Programy ogólnokrajowe SMART
Popularności programów ogólnokrajowych tzw. ścieżki SMART nie szkodzą nawet wysokie wymagania dotyczące innowacyjności wdrażanych rozwiązań ani duży „odsiew” projektów – z każdym kolejnym konkursem liczba składanych wniosków była wyraźnie wyższa:
- pierwszy nabór w ścieżce SMART dla firm MŚP, trwającym od lutego do maja 2023 złożono niemal 1500 wniosków,
z których ostatecznie jedynie 203 uzyskały dofinansowanie na imponującą kwotę 1 833 208 648,86 zł. - drugi konkurs SMART dla MŚP, trwający od maja aż do listopada 2023 zgromadził 2440 wniosków, z których 201 zostało ocenione pozytywnie, uzyskując dofinansowanie na łączną kwotę 1 417 400 831,22 zł.
Trzeci nabór SMART dla firm z sektora MŚP został ogłoszony w czerwcu 2024 i trwa do 24 października br.
Kryteria obligatoryjne ocenianych wniosków
Analizując listy ocenionych wniosków warto zwrócić uwagę na kryteria obligatoryjne, których spełnienie oceniane jest zero-jedynkowo. Kryteria te związane są przede wszystkim z tzw. Politykami Horyzontalnymi UE, z którymi musi być zgodny każdy projekt starający się o dofinansowanie.
Listy rankingowe pokazują, że można napisać wniosek na wdrożenie innowacyjnego przedsięwzięcia mającego duże perspektywy rynkowe – o czym świadczy maksimum otrzymanych punktów rankingujących – ale mimo to nie zakwalifikować się do dofinansowania.
Wypełnianie wniosku w części dotyczącej polityk horyzontalnych może być frustrujące z uwagi na konieczność udowadniania, że nasz projekt nie łamie wytycznych Karty praw podstawowych UE dotyczących takich zagadnień, jak np. tortury w miejscu pracy oraz szeregu innych zasad związanych z szeroko pojętym oddziaływaniem na środowisko naturalne i dyskryminacją osób ze względu na niepełnosprawność, płeć lub orientację seksualną.
Nierzadko, czy to w wezwaniach do uzupełnienia wniosku, czy podczas Panelu Ekspertów, padają polecenia
o uzupełnienie opisu faktycznych działań, a nie tylko deklaracji o spełnianiu przez nasz projekt ww. polityk horyzontalnych, np. czy zaplanowaliśmy w projekcie stosowanie inkluzywnego języka?
Stopień spełniania powyższych zasad jest tak samo ważny we wszystkich konkursach dotacyjnych dla firm w obecnej perspektywie budżetowej UE – zarówno ogólnokrajowych, jak i regionalnych.
Wykonalność finansowa projektu
Kolejnym ważnym aspektem, na który należy zwrócić uwagę jest wykonalność finansowa projektu. Żeby miał on szansę na pozytywną ocenę, nie możemy planować budżetu ponad rzeczywiste możliwości firmy. Do każdego wniosku dołącza się rozbudowaną analizę finansową, z której musi jasno wynikać, że wnioskodawcę stać na poniesienie zaplanowanych kosztów i że wdrożenie projektu będzie opłacalne, tj. w okresie trwałości wynoszącym 3 lata przyniesie on jak największy zwrot poniesionych nakładów inwestycyjnych.
Ze względu na dużą liczbę złożonych wniosków, Eksperci są zmuszeni stosować bardzo restrykcyjne metody oceny.
Z tego względu bardzo chętnie korzystają z możliwości negatywnego rozstrzygnięcia w kryteriach obligatoryjnych. Ponadto, niekorzystną oceną kończy się brak odpowiedniego uzasadnienia wniosku w części dot. analizy praw własności intelektualnej oraz niewystarczające sparametryzowanie cech i funkcjonalności składających się na innowacyjność rozwiązania zaplanowanego w projekcie.
Nowość w zakresie oceny projektu
Jak widać, decydując się na złożenie wniosku o dofinansowanie w perspektywie budżetowej 2021-2027 musimy mieć świadomość bardzo dużej konkurencji i związanego z tym ryzyka niepowodzenia. Nowością jest restrykcyjna ocena projektów w zakresie Polityk Horyzontalnych UE, których uzasadnienie obejmuje nawet połowę wniosku. Dlatego ważne jest korzystanie ze wsparcia doświadczonych doradców i ostrożne podejście do firm konsultingowych, które weszły na rynek dotacji stosunkowo niedawno, widząc dużą ich popularność i najwyższe w historii kwoty dofinansowania w poszczególnych konkursach.
Autor: Jarosław Kozioł, specjalista ds. funduszy unijnych OPTeam